همه چیز درباره تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ
همه چیز درباره تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ
1400/5/6
نوع:
استارتاپ ها
نویسنده: پرنیان ستوده
تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ (کراودفاندینگ)، ابزار مالی نوین برای جذب سرمایه و مبتنی بر سرمایه‌های خرد جمعی است. مزایای تامین مالی جمعی، باعث توجه به این شیوه جذب سرمایه شده است و در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این مطلب از کارن کراد به عنوان سایت جذب سرمایه گذار و یکی از پلتفرم های تامین مالی جمعی در ایران، این موارد را خواهید خواند:
- تامین مالی جمعی چیست؟
- تاریخچه کرادفندینگ در جهان
- انواع کرادفاندینگ
- روند جذب سرمایه جمعی
- مزایای کرادفاندینگ
- چند پلتفرم کرادفاندینگ جهانی
تامین مالی جمعی چیست؟
تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ (crowdfunding) با نام‌های سرمایه‌گذاری جمعی و تامین سرمایه از اجتماع نیز خوانده می‌شود.
کراودفاندینگ به معنای مشارکت جمعی در سرمایه‌گذاری از طریق سرمایه‌های خرد یا کلان است و در بستر اینترنت انجام می‌گیرد.
تامین مالی جمعی به عنوان یک ابزار مالی جدید در کنار روش‌های سرمایه‌گذاری سنتی شکل گرفته است و کارآفرینان و صاحبان طرح از این طریق می‌توانند ایده‌های خود را با موانع کمتر و بدون واسطه‌گری سیستم بانکداری، به اجرا دربیاورند.
تامین مالی جمعی از مفهوم گسترده‌تر جمع‌سپاری (Crowdsourcing) ریشه گرفته است؛ جمع‌سپاری یعنی استفاده از جمعیت برای تولید ایده‌ها یا برون‌سپاری مجموعه‌ای از منابع، به انبوه مردم برای توسعه فعالیت‌های شرکت.
تامین مالی جمعی، نوعی جمع‌سپاری است که جهت سرمایه‌گذاری‌های غالبا متوسط، شکل گرفته است.
کرادفاندینگ روشی رایج برای تامین مالی استارتاپ‌ها و کارآفرینان است. تامین مالی جمعی نه تنها برای شروع کردن یک کسب‌وکار، بلکه برای تداوم فعالیت و توسعه آن، نیز کاربرد دارد.
تاریخچه کرادفاندینگ و فعالیت‌های تامین مالی جمعی
فعالیت‌های خیریه، نوعی کرادفاندینگ هستند؛ پس تاریخچه تامین مالی جمعی را می‌توان از زمان اولین خیریه‌ها در نظر گرفت. پدیده سرمایه‌گذاری جمعی، قدیمی‌تر از اصطلاح کرادفاندینگ است. این عبارت اولین بار در آگوست 2006 به کار رفته است.
تاریخچه تامین مالی جمعی و نقاط عطف سرمایه‌گذاری جمعی را می‌خوانید
کرادفاندینگ در 1700 میلادی: صندوق مالی ایرلند
صندوق رفاهی ایرلند توسط نویسنده ایرلندی، جاناتان سوئیفت، در 1700 میلادی در دوبلین تاسیس شد. هدف این صندوق، راهی برای اعطای وام به افراد فقیری بود که از اعتبار و احترام بالایی در میان جامعه، برخوردار بودند.
کرادفاندینگ در 1997 میلادی: شکل‌گیری کرادفاندینگ به معنای امروزی
اولین نمونه موفق ثبت‌شده کرادفاندینگ در 1997 میلادی برای تور کنسرت، انجام شد.
در این پروژه، گروه راک Marillon، با جمع‌آوری آنلاین حمایت مالی از طرفداران خود توانست هزینه تور را تامین کند. نوازنده گروه، ایمیلی به طرفدارانش ارسال کرد و توضیح داد که در صورت رفتن به تور کنسرت، گروه 60هزار دلار ضرر می‌کند.
سپس طرفداران مبلغ موردنظر را جمع کردند و گروه موسیقی به تور رفتند اما تاثیر آن ایمیل، بیشتر از یک تور کنسرت بود.
در سال 2001 و با الهام از این روش، سایت ArtistShare به عنوان اولین پلتفرم کرادفاندینگ با تمرکز بر موسیقی ایجاد شد.
تامین مالی جمعی در 2006 میلادی: اولین کاربرد اصطلاح کرادفاندینگ
اصطلاح تامین سرمایه جمعی برای اولین بار در آگوست 2006 میلادی، توسط مایکل سالیوان به کار رفت.
سالیوان این عبارت را برای راه‌اندازی پروژه خود به کارد برد؛ گرچه پروژه کارآفرینی او شکست خورد اما باعث شد اصطلاح کرادفاندینگ، شکل گرفته و متداول شود.
تامین مالی جمعی در 2008 میلادی: رکود بزرگ
سقوط بازار مسکن و صنعت مالی در 2008، باعث شد مردم مجبور به جستجوی بودجه با روش‌های جایگزین شوند.
از آنجایی که موسسات بانکی سنتی دیگر قادر و مایل به ارائه وام‌های قبلی نبودند ، مردم به اینترنت و به یکدیگر روی آوردند.
کرادفاندینگ در 2009 تا 2015 میلادی: یک منبع مهم برای تامین مالی
راه‌اندازی Kickstarter و IndieGoGo منجر به جلب توجه عموم به مفهوم کرادفاندینگ و افزایش پلتفرم‌های تامین مالی جمعی شد.
ابزار تامین مالی جمعی به سرعت به عنوان گزینه‌ای برای کارآفرینان و به منظور اعتبارسنجی ایده‌ها، جلب توجه عمومی و جذب سرمایه، محبوبیت پیدا کرد.
تا سال 2012 میلادی، بیش از 450 پلتفرم سرمایه‌گذاری جمعی شکل گرفت و این پلتفرم‌ها، بیش از 2.7 میلیارد دلار در سراسر جهان جمع‌آوری کردند. تا سال 2015، این تعداد به 24.4 میلیارد دلار رسید.
جذب سرمایه جمعی در 2012 میلادی: حمایت واشنگتن از کرادفاندینگ
در آپریل 2012، باراک اوباما، پیش‌نویس JOBS را به عنوان یک قانون، امضا کرد. هدف JOBS یا همان لایحه تامین مالی جمعی، کاهش فشارهای قانونی بر مشاغل کوچک و تامین مالی جمعی، بوده‌است.
کرادفاندینگ در 2012 میلادی: راه‌اندازی اولین پلتفرم کرادفاندینگ جهت کمک به کارآفرینان
پلتفرم Fundable در 2012 و با هدف کمک به کارآفرینان برای تامین بودجه و رشد کسب‌وکار، از طریق تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش و خرید سهام، راه‌اندازی شد.
تامین مالی جمعی به تاریخ امروز
اندازه بازار تامین مالی جمعی در سال 2018، بیش از 84 میلیارد دلار بوده است و طبق پیشبینی‌ها این عدد تا آخر سال 2021 به 114 میلیارد دلار خواهد رسید.
انواع مدل‌های تامین مالی جمعی را بشناسید
انواع تامین مالی جمعی با مدل‌های مختلف کسب‌وکار و روش جذب سرمایه وجود دارد. با توجه به مدل کسب‌وکار و پلتفرم‌ها و نحوه مشارکت، می‌توان انواع کرادفاندینگ را به چهار دسته، تقسیم کرد:
کراودفاندینگ به روش مشارکت:
این نوع تأمین مالی خرد پیچیده‌ترین حالت کراودفاندینگ است. در این حالت دریافتی و نفع مشارکت‌کنندگان در ازای سرمایه‌گذاری، دریافت سهام، سود سهام و یا حق رای در سهام است.
در روش تامین مالی جمعی و مشارکت در سود، مشارکت‌کننده در سود و زیان شرکت سرمایه‌پذیر، سهیم است و در مدت مشخص و در صورت موفقیت طرح، سود خود را دریافت می‌کند و از این چرخه خارج می‌شود. در این حالت مشارکت‌کننده، صاحب سهام شرکت نیست و فقط برای بازه‌ای مشخص، سرمایه خود را در اختیار شرکت سرمایه‌پذیر می‌گذارد.
تامین مالی جمعی و سرمایه‌گذاری در ازای پاداش:
ویژگی این مدل تامین مالی جمعی، اعطای پاداش به مشارکت‌کنندگان به دلیل حمایت آن‌هاست. این پاداش‌ها با توجه به میزان مشارکت، متفاوت است؛ اغلب این پاداش‌ها به صورت دریافت خدمات از شرکت سرمایه‌پذیر است.
تامین مالی جمعی مبتنی بر وام یا قرض:
این نوع کراودفاندینگ وام‌گیرندگان مستقل تقاضای وام بدون وثیقه دارند. چنانچه این درخواست توسط سکوی کرادفاندینگ پذیرفته شود، پول را از اجتماع قرض گرفته و آن را با بهره یا بدون بهره بازپرداخت می‌کنند.
کرادفاندینگ به روش اهدا:
این نوع از تامین مالی جمعی شبیه به حمایت‌های خیریه‌ای و بدون چشمداشت است. اهداف حمایتی و نوع‌دوستانه در این روش کرادفاندینگ، موجب ایجاد انگیزه در سایر افراد جامعه می‌شود.
روند جذب سرمایه جمعی و مشارکت در تامین مالی جمعی ؛ کراودفاندینگ چگونه انجام می‌شود؟
در یک پروژه سرمایه‌گذاری جمعی سه گروه به صورت عمده، مشارکت دارند: صاحبان ایده یا پروژه، مشارکت‌کنندگان در کراودفاندینگ، سکو یا پلتفرم تامین مالی جمعی که این دو گروه را برای انجام جذب سرمایه جمعی، به یکدیگر متصل می‌کند.
کراودفاندینگ بر روی سکوی تامین مالی جمعی و در بستر اینترنت انجام می‌شود.
در کراودفاندینگ، ابتدا کارآفرین، ایده یا پروژه خود را در پلتفرم تامین مالی جمعی مجاز، ثبت کرده و کمپین تامین مالی جمعی برای ایده خود راه‌اندازی می‌کند. ثبت ایده یا پروژه شامل تکمیل اطلاعاتی است که بخشی از آن در دسترس پلتفرم کرادفاندینگ قرار می‌گیرد و بخش دیگر در معرض عموم مردم قرار داده می‌شود.
اطلاعاتی مثل طرح کسب‌وکار و اطلاعات مالی پروژه باید در اختیار پلتفرم کرادفاندینگ قرار بگیرد تا بتواند بررسی‌های تخصصی و راستی‌آزمایی‌های مورد نظر را در مورد پروژه انجام دهد.
اطلاعاتی شامل شرح پروژه، میزان سرمایه درخواستی، مدل فعالیت سایت کرادفاندینگ، ارزش‌های پیشنهادی برای مشارکت‌کنندگان، مدت زمان تأمین سرمایه در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد.
پلتفرم یا سکوی تامین مالی جمعی پس از تأیید پروژه، کمپین را بر روی سایت خود و در معرض دید عموم قرار می‌دهد و کمپین آغاز می‌شود.
در صورت تامین سرمایه در زمان معین، این مبلغ با اخذ ضمانت‌های معتبر در اختیار صاحب ایده قرار می‌گیرد تا بتواند تعهداتش را در قبال ارزش‌های مورد نظر مشارکت‌کنندگان انجام دهد.
چنانچه مبلغ جمع‌آوری نشود، تمام سرمایه به مشارکت‌کنندگان برگردانده می‌شود و کمپین کرادفاندینگ لغو می‌شود.
قوانین و مقرارت کراودفاندینگ متناسب با ساختار نظام مالی هر کشور است؛ مثلا در کشور ما و پس از تایید سکوی تامین مالی جمعی، پروژه به شرکت فرابورس ایران و نهاد مالی مجاز ارسال می‌شود و پس از کسب تاییده این نهادها، بر روی پلتفرم کرادفاندینگ قرار می‌گیرد.
تامین مالی جمعی برای چه افراد و کسب‌وکارهایی مناسب است؟
پلتفرم عامل، مشارکت‌کنندگان و صاحبان کسب‌وکار، سه گروه اصلی در تامین مالی جمعی هستند؛ پس برای پاسخ به این پرسش باید هر دو سمت سرمایه‌پذیران و سرمایه‌گذاران را در نظر گرفت.
مزایای تامین مالی جمعی برای کسب‌وکارها و صاحبان ایده و طرح
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای ابزار کرادفاندینگ، جذب سرمایه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، طرح‌های خرد و نوآورانه و پروژه‌های زودبازده است.
روش کراودفاندینگ برای کسب‌وکارهایی مناسب است که توانایی ورود به بازار بورس و شرایط دریافت وام از بانک‌ها را ندارند.
کراودفاندینگ مدلی هوشمند است و بر اساس مدل کسب‌وکار سرمایه‌پذیر کار می‌کند؛ مثلا تعریف شرایط وام دادن، مدل تقسیم سود و نوع تضامینی که کسب‌وکار می‌دهد، متناسب با مدل کسب‌وکار شخصی‌سازی می‌شود.
اقدام برای تامین مالی جمعی، فرایند سخت و پیچیده قانونی و حقوقی به دنبال ندارد و کارآفرینان می‌توانند به راحتی وارد فرایند ارزیابی و ورود به تامین مالی جمعی شوند.
این روش جذب سرمایه نسبت به روش‌های سنتی، سرعت بیشتری دارد.
به دلیل فراخوان عمومی و تامین مالی بر بستر اینترنت، دسترسی به مشارکت‌کنندگان در این روش آسانتر و سریع‌تر است و عملکرد تبلیغاتی و بازاریابی دارد و موجب آشنا شدن افراد زیادی با کسب‌وکار سرمایه‌پذیر خواهد شد.
یکی دیگر از مزایای کرادفاندینگ برای کسب‌وکارها، اعتبارسنجی ایده‌های نو و بررسی اقبال عمومی است؛ چراکه یک ایده، اگر مورد استقبال عموم جامعه قرار نگیرد، موفق به جذب سرمایه نخواهد شد.
گرچه کرادفاندینگ برای پروژه‌های پیچیده و طولانی‌مدت گزینه مناسبی نیست، اما یک کسب‌وکار می‌تواند برای طرح‌های گوناگونی، اقدام به جذب سرمایه از طریق تامین مالی جمعی نماید.
مزایای تامین مالی جمعی برای مشارکت‌کنندگان
پروژه‌هایی که از روش جذب سرمایه جمعی برای تامین مالی استفاده می‌کنند، زودبازده هستند. همچنین جهت تشویق مردم به مشارکت در کمپین کرادفاندینگ، پیشنهادهای ویژه‌ای ارائه می‌شود؛ مثل سود چندبرابری نسبت به سود بانکی.
همچنین مشارکت در کراودفاندینگ، نیاز به سرمایه کلانی ندارد؛ بنابراین افراد با سرمایه‌های اندک نیز می‌توانند وارد این روش سرمایه‌گذاری شوند و در رشد و تداوم یک کسب‌وکار و یا تولید و توسعه محصول، نقش داشته باشند.
به دلیل خرد بودن سرمایه در این روش، مشارکت‌کنندگان می‌توانند علاوه بر کرادفاندینگ، سرمایه خود را در حوزه‌های گوناگون دیگر مثل ملک، بورس، طلا، رمز ارز و .. سرمایه‌گذاری نمایند و یا در چندین طرح تامین مالی جمعی مشارکت کنند؛ در این صورت ریسک سرمایه‌گذاری کاهش و سبد سرمایه‌گذاری گسترش پیدا می‌کند.
محبوب‌ترین پلتفرم‌های تامین مالی جمعی در جهان
با افزایش محبوبیت سرمایه‌گذاری جمعی، پلتفرم‌های تامین مالی جمعی متعددی در جهان، ایجاد شده است. با از مهم‌ترین پلتفرم‌های کرادفاندینگ آشنا خواهید شد.
پلتفرم کرادفاندینگ GoFundMe
این پلتفرم تامین مالی جمعی، یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های این حوزه است که بیش از 10 میلیارد دلار را از طریق 150 میلیون مشارکت در سرمایه‌گذاری، جمع‌آوری کرده است.
پلتفرم کراودفاندینگ Kickstarter
این سکوی تامین مالی جمعی در 2009 تاسیس شده و هدفش کمک به صاحبان ایده جهت طرح‌های نوآورانه است. افراد می‌توانند ایده خود را روی این سایت آپلود نمایند. در صورت جذابیت پروژه، افراد در تامین مالی آن مشارکت کرده و انجام پروژه آغاز می‌شود.
پلتفرم کرادفاندینگ Indiegogo
ایندیگوگو یکی از معتبرترین سکوهای کرادفاندینگ در جهان است. پروژه‌های این پلتفرم، شامل دو بخش پروژه‌های نوآورانه و پروژه‌های خیرخواهانه است و حوزه‌های گوناگونی را در بر می‌گیرد؛ از جمله حمایت از حیوانات، پروژه‌های هنری، مقابله با آسیب‌های اجتماعی. از سال 2009 تا کنون، بیش از 9 میلیون حامی در 223 کشور جهان، به بیش از 8 هزار ایده نوآورانه کمک کرده‌اند.
سخن نهایی
با افزایش محبوبیت کراودفاندینگ، سکوی تامین مالی در ایران نیز ایجاد شده است؛ کارن کراد یکی از اولین پلتفرم‌های تامین مالی جمعی و سایت سرمایه گذاری جمعی در ایران است که مجوزهای لازم را از شرکت فرابورس ایران اخذ کرده است.
برای مشاهده پروژه‌های کرادفاندینگ به بخش استارتاپ‌های تامین مالی جمعی در کارن کراد، مراجعه نمایید.
