معرفی مختصر از شرکتتان؟

مرکز توسعه فناوری‌های مالی بانک انصار با هدف توسعه فین‌تک برای تکمیل زنجیره ارزش بانک برای مشتریان و ایجاد نقاط تماس دیجیتال برای مدل بانکداری دیجیتال در بانک انصار ایجاد شده و تلاش می‌کند تا با همکاری و یا مشارکت با فین‌تک‌ها سرویس‌های جدیدی برای ایجاد تجربه بانکداری دیجیتال برای مشتریان بانک فراهم نماید. برای این منظور سعی در برطرف نمودن نیازمندی‌های مختلف فین‌تک‌ها از جمله دسترسی به بازار‌، سرویس‌های بانکی‌، خدمات مشاوره بانکی و یا در صورت نیاز تزریق سرمایه نقدی دارد.

حداکثر سقف سرمایه گذاری شرکتتان چقدر است؟

میزان سرمایه‌گذاری بر روی استارتاپ‌ها با توجه به شرایط و نیازهای بانک تعیین می‌شود، اما به صورت کلی می‌توان سقف 2 میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری بر روی یک استارتاپ را در نظر گرفت.

آیا تمرکز شرکت شما برای سرمایه گذاری روی حوزه های خاصی است؟ اگر بله، چه حوزه‌هایی؟

بله، با توجه به نیازها و استراتژی‌های بانک، تمرکز ما سرمایه‌گذاری بر روی استارتاپ‌های حوزه فین‌تک است.

از نظر شما به عنوان سرمایه گذار، مهمترین جنبه هایی که استارتاپ ها باید به آنها توجه داشته باشند چیست؟

با توجه به ورود ما به حوزه سرمایه‌گذاری با هدف تکمیل سرویس‌های بانکی و ارزش‌آفرینی برای مشتریان، پوشش کاستی‌های بازار مالی و فین‌تک ایران می‌تواند به عنوان نقطه‌قوت یک استارتاپ در حوزه فین‌تک در نظر گرفته شود. همچنین لازم است استارتاپ‌ها شناخت کاملی از بازار هدف خود داشته و مبتنی بر واقعیات و نیازهای بازار و کاربران نسبت به توسعه کسب‌و‌کار خود اقدام نمایند.

بزرگترین مشکلی که در بحث سرمایه گذاری خطرپذیر در اکوسیستم استارتاپی ایران داریم چیست؟

در صورتی که هدف از سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها تنها سودآوری ناشی از انجام سرمایه‌گذاری باشد، نوسانات اقتصادی و بروز مشکلات پیش‌بینی نشده و ریسک‌های غیر قابل کنترل می‌تواند چالش‌های زیادی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند، چرا که رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده با سرمایه‌های مشخص با مشکل روبرو می‌شود و این مسئله ریسک سرمایه‌گذاری را بیش از حد نرمال افزایش خواهد داد.

همان‌طور که از واژه فین‌تک (FINTECH) برمی‌آید، این لغت ترکیبی از دو کلمه «مالی» و «تکنولوژی» است و اشاره به شرکت‌هایی دارد که بر ایجاد محصولات مبتنی بر تکنولوژی در صنعت مالی متمرکز هستند. از پایان دهه اول قرن ۲۱، این اصطلاح گسترش یافت تا شامل هر نوآوری تکنولوژیک در بخش مالی اعم از نوآوری در سوادآموزی مالی (حوزه آموزش)، خرده‌فروشی بانکی، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری و حتی رمزنگاری ارزهای دیجیتالی همچون بیتکوین باشد. چنین محصولاتی طیف وسیعی از مزایا همچون: هزینه‌های پایین، کیفیت بهتر خدمات، دسترسی آسان، زمان پردازش سریع و… را نشان می‌دهند که باعث ایجاد تغییرات وسیعی در بخش مالی شده و دامنه گسترده‌ای از مدل‌ها، برنامه‌ها، فرآیندها و محصولات تجاری را در برمی‌گیرد.

اغلب شرکت‌های حوزه فین‌تک، نوآورانی واقعی هستند و سعی می‌کنند با استفاده از مدل‌های کسب‌و‌کاری خارج از چارچوب، برای کاهش هزینه‌ها و بهبود بهره‌وری تلاش کنند. بازارهای قرض‌الحسنه، پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) و… نمونه‌هایی از این مدل‌های کسب‌وکار هستند که با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان، سرمایه را برای کسب‌وکارها فراهم می‌آورند.

اصطلاح فناوری مالی می‌تواند به هر نوع نوآوری در نحوه تعامل افراد با کسب‌وکار، از اختراع پول دیجیتال تا سیستم حسابداری دوبل اعمال شود. با ایجاد انقلاب اینترنت و به‌خصوص اینترنت همراه، تکنولوژی مالی رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است به طوری که دیگر به فناوری‌های رایانه‌ای مربوط به دفاتر، بانک‌ها و شرکت‌های تجاری محدود نمی‌شود و در حال حاضر انواع مختلفی از مداخلات تکنولوژیک در حوزه‌های شخصی و تجاری دارایی‌ها، مالیه و سرمایه‌گذاری را پوشش می‌دهد. با توجه به شاخص سازگار پذیری فین‌تک، یک‌سوم مصرف‌کنندگان حداقل از دو یا چند خدمت در حوزه فناوری مالی بهره می‌برند و همین افراد معتقدند که این فناوری بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره‌شان شده است.

اگر یک کلمه بتواند توضیح دهد که چگونه بسیاری از نوآوری‌های حوزه فین‌تک بر تجارت سنتی بانک‌ها، مؤسسات مشاوره مالی، بیمه‌ها و محصولات دیگری از این دست تأثیر گذاشته است، آن واژه «اختلال» است. قبل از اینکه به بررسی تخریب‌های خلاقی که توسط فین‌تک اتفاق افتاده است بپردازیم، مرور کوتاهی بر وضعیت کنونی و آینده حوزه فناوری مالی خواهیم داشت:

وضعیت فعلی صنعت فین‌تک:

اگرچه استارتاپ‌های فعال در حوزه فناوری مالی روزبه‌روز افزایش می‌یابند، اما هنوز هم این عرصه در حال ظهور محسوب می‌شود، چرا که صنعت مالی نسبت به پذیرش فناوری نسبتاً کند بوده است. در حل حاضر تنها یک درصد از صنعت مالی از فناوری استفاده می‌کنند درحالی‌که این رقم برای رسانه‌های دیجیتال ۴۰ درصد و در حوزه تجارت الکترونیک حدود ۱۰ درصد است. یکی از دلایل شیب کند پذیرش فناوری در این صنعت، وجود محیط قانونی پیچیده است. بر اساس گزارشی از بنیاد فناوری، اطلاعات و نوآوری، محیط نظارتی موجود برای مدل‌های کسب‌وکاری قدیمی‌تر طراحی شده است لذا برای استارتاپهای تازه‌نفس این حوزه مناسب نیست و همچنین، حمایت زیادی از سیاست‌گذاران به منظور تغییر این محیط نظارتی صورت نمی‌گیرد.

علاوه بر این، شرکت‌های فین‌تک در کشورهای مختلف دنیا باید با محدودیت‌هایی در مورد ذخیره‌سازی داده‌ها و نحوه انتقال آن‌ها دست و پنجه نرم کنند. بسیاری از کشورها همچون آلمان، دارای مقرراتی هستند که تمام اطلاعات مربوط به ساکنین آن، فقط و فقط باید در مرزهای جغرافیای همان کشور ذخیره شوند و این کار را برای استارتاپهای حوزه مالی سخت می‌کند.

مهم‌تر از همه این‌ها، صنعت مالی به‌طورکلی با تهدیدات گسترده امنیتی روبه‌رو است. از نقض داده‌ها تا تقلب و سرقت‌های گسترده، همه و همه اطمینان به فناوری‌های مالی را در بین کاربران کاهش داده است.

آینده صنعت فین‌تک:

خبر خوب این است که صنعت فین‌تک (فناوری مالی) شاهد سرمایه‌گذاری عظیم بسیاری از سرمایه‌گذاران خطرپذیر است. بر اساس گزارشی ازKPMG، این سرمایه‌گذاران در سال ۲۰۱۷ بیش از ۹/۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند که نسبت به سال ۲۰۱۶، افزایش ۱۹ درصدی را نشان می‌دهد. نکته مهم دیگر افزایش رقابت در این صنعت است. طبق گفته اکونومیست، در سال ۲۰۱۵، ۴۰۰۰ استارتاپ جدید وارد این حوزه شده‌اند که یک‌دهم آن‌ها بیش از یک میلیارد دلار ارزش داشته‌اند. علاوه بر این مک کنزی تخمین میزند که تازه‌واردها به این صنعت، با تشدید رقابت، اوضاع را به نفع مشتریان تغییر خواهند داد. آن‌ها ۵ حوزه را مشخص کردند که پیش‌بینی پتانسیل رشد چشمگیری در آن داشتند که عبارت‌اند از: مصرف‌کنندگان حوزه مالی، اوراق قرضه رهنی، وام‌دهی، پرداخت خرده‌فروشی و مدیریت ثروت.

اما همان‌طور که گفته شد با ظهور فناوری‌های مالی، بخش‌های متعددی در صنعت تحت تأثیر قرار گرفتند که در ادامه بدان‌ها خواهیم پرداخت:

تأمین مالی و افزایش سرمایه:

این مورد به منظور تسهیل مشتریان به سرمایه و تأمین مالی راحت‌تر ایجاد شده است. این حوزه را می‌توان به دو بخش منابع مالی و سرمایه‌گذاری جایگزین تقسیم کرد. کرادفاندینگ یا سرمایه‌گذاری جمعی درصدد کمک به شرکت‌های موجود و یا جذب سرمایه برای شروع استارتاپهای جدید است. با ظهور فین‌تک در صنعت مالی، کرادفاندیگ شکلی تکامل‌یافته‌تر پیدا کرده و غنی شده است. در حال حاضر تأمین مالی جمعی رونق فراوانی دارد و بازار آن بین ۱۸۴ میلیون تا ۱٫۵۹ میلیارد دلار محاسبه شده است و البته این تازه آغاز راه است. پیش‌بینی می‌شود که کرادفاندینگ تا ۱۰ سال آینده، سهم بازاری در حدود ۱ تریلیون دلار داشته باشد. در ایران نیز استارتاپ‌هایی همچون کارن‌کراد، دونیت، مهربانه و فاندوران به این حوزه وارد شده‌اند و سعی دارند که با تمرکز بر پروژه‌هایی که به نحوی باعث ارتقاء سطح کیفی زندگی افراد می‌شوند، ایفای نقش کنند. هرچند که راه زیادی تا توسعه و همه‌گیری چنین پلتفرم‌هایی در ایران داریم.

پرداخت آنلاین:

صنعت پرداخت، از پیشگامان فین‌تک به حساب می‌آید. داستان موفقیت شرکت‌هایی همچون پِی پال، هایپروالت و ترنسفروایز گواه این روند است. در ایران نیز استارتاپهایی همچون زرین پال، آپ؛ کیف پِی و … به این حوزه وارد شده‌اند. این شرکت‌ها با استفاده از سیستم عامل‌های دیجیتال کارآمد خود و رشد پایدار مشتریان، بازار را در دست گرفته‌اند. امروزه تصور اینکه کسب‌وکاری از نرم‌افزار پرداخت استفاده نکند، دشوار است. مؤسسات از فروشگاه‌های آنلاین گرفته تا سیستمهای بانکداری دیجیتال از این خدمت استفاده می‌کنند، بنابراین ارزش معاملات این حوزه سال به سال افزایش می‌یابد. انقلاب دیجیتال، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را برای بخش پرداخت فراهم می‌آورد. بسیاری از استارتاپ‌ها در این حوزه وارد شده و برای ساده‌سازی و بهبود فرآیندهای پرداخت تلاش می‌کنند. با توجه به تعداد قابل‌توجهی از بازیکنان در این بازار، پرداخت آنلاین به سرعت در حال توسعه است.

بانکداری دیجیتال:

امروزه مؤسسات مالی از مدل‌های سنتی بانکداری اجتناب می‌کنند و به سمت دیجیتال شدن قدم برداشته‌اند. با استفاده از چنین رویکردی، مشتریان زمان بیشتری را ذخیره می‌کنند و ترجیح می‌دهند پول آنلاین را بیش از شکل فیزیکی آن مدیریت کنند. چنین رفتارهایی در مشتریان سبب ظهور نسل جدیدی از بانک‌ها می‌شود. این بانک‌ها در اصول اساسی سیستم بانکی سنتی تجدیدنظر می‌کنند و قوانین جدیدی را دیکته می‌نمایند. فین‌تک در صنعت بانکداری چالش‌برانگیز است و مدل‌های کسب‌وکار سنتی را تغییر می‌دهد. اگرچه برای پیش‌بینی این‌که این حوزه تا چه حد موجب تغییر و اختلال در بازار شده، هنوز کمی زود است. بسیاری از استارتاپهای فین‌تکی در این حوزه کاملاً جوان هستند که یا رشد کرده و بخش بزرگی از بازار را تصاحب می‌کنند یا به بخش‌های گوشه‌ای بازار می‌روند و خدمات تخصصی‌تری را ارائه می‌دهند. در ایران هم تلاش‌هایی در جهت دیجیتال کردن بانک‌ها صورت گرفته است و امروزه همه ما با نرم‌افزارهایی کار می‌کنیم که الزام رفتن به شعبه و حضور فیزیکی را کاهش می‌دهد اما هم‌اکنون با بانکداری مجازی فاصله زیادی داریم چرا که هنوز زیرساخت‌های این نوع بانکداری مهیا نشده است. در واقع در ایران از نظر فرهنگی هم فاصله زیادی با اجرای بانکداری مجازی داریم. در نوع جدید بانکداری مجازی لازم است فرهنگ، قوانین و زیرساخت‌ها فراهم شود؛ اما سؤالی که ایجاد می‌شود این است که: «آیا با وجود فناوری‌های گسترده، بانک‌های فین‌تک امن هستند؟» همه بانک‌ها (سنتی و فین‌تک) در معرض اشکال مختلفی از خطرات هستند. در اصل فناوری‌های جدید می‌تواند کارآیی و انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های بانک را ارتقا داده و به پایداری آن‌ها کمک کنند. با این حال، همین امر همچون شمشیر دو لبه‌ای است که می‌تواند برخی خطرات موجود را نیز برجسته کند. صرف‌نظر از مدل کسب‌وکار بانک‌ها، این مسئولیت آن‌هاست تا فرآیندهای مدیریت ریسک مناسبی را برای رسیدگی به خطراتی که مشتریان با آن‌ها روبه‌رو هستند، ایجاد کنند.

تکنولوژی صنعت بیمه (INSURTECH):

این مورد یک حوزه کاملاً نوظهور است که از ترکیب بیمه و تکنولوژی ایجاد شده است. سه حوزه تأثیرگذار بر صنعت بیمه عبارت‌اند از: هوش مصنوعی، اقتصاد رفتاری و تکنولوژی بلاک چین. برای مثال شرکت بیمه لیموناد، بیمه‌های صاحب‌خانه و اجاره دهنده را با هوش مصنوعی و از طریق اقتصاد رفتاری ارائه می‌دهد. این شرکت در اصول سنتی صنعت بیمه بازنگری داشته و رویکردی تعاملی برای آن اندیشیده است. بلاک چین نیز در کل صنعت مالی، تکنولوژی مشترکی به حساب می‌آید، اما در فناوری‌های حوزه صنعت بیمه و بانکداری نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کند. در ایران نیز با ظهور استارتاپ‌هایی همچون بیمیلاین، بیمیتو، بیمه بازار و … گام‌هایی برای ایجاد چنین بستری در صنعت بیمه برداشته شده است.

وام و استقراض:

وام‌دهی یکی دیگر از حوزه‌هایی است که طی یک دهه گذشته، میزان زیادی از نوآوری را تجربه کرده است. شرکت‌های وام‌دهنده و همتاهایشان، پلتفرم‌های آنلاین ایجاد کرده‌اند و وام‌گیرندگان را به‌طور مستقیم و بدون واسطه به وام‌دهندگان متصل می‌کند. لذا شرکت‌ها باید برای اعتبار و افزایش قابلیت‌های نوآورانه‌شان سرمایه‌گذاری کنند و از این طریق، اعتماد وام‌دهنده را به خود جلب نمایند. برای مثال EFL نوعی تکنولوژی پیشرفته است که از علم رفتار برای نمره دهی به اعتبارات و تصمیم‌گیری وام‌دهنده برای میزان اعتماد به گیرنده وام استفاده می‌کند. در ایران استارتاپ‌هایی همچون شراکت. نت، بوم وست،‌ اینوستوران و از این دست در این حوزه فعالیت دارند.

مدیریت ثروت:

مدیریت ثروت حوزه‌ای است که انتظار رشد چشمگیری از آن می‌رود و ازاین‌رو دنیایی از ایده را برای شرکت‌های حوزه فین‌تک فراهم می‌کند. امروزه تقریباً یک‌سوم نیروی کار جهان را جوان‌هایی تشکیل می‌دهند که احساس امنیت شغلی نمی‌کنند و به دنبال فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری با هدف کسب درآمد هستند. درعین‌حال از مشاوران سنتی سرمایه‌گذاری به دلیل سوابق ضعیفشان دوری می‌کنند. شرکت‌هایی همچون لِرن وست از آموزش برای کسب اعتماد و شفافیت با مشتری استفاده می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود که این سواد مالی و سرمایه‌گذاری‌های محتاطانه، فرصت‌های بسیاری برای شرکت‌های مختلف در صنعت فین‌تک فراهم کند.

ارزهای دیجیتال:

ارزهای دیجیتال بیش‌ترین پتانسیل خرابکاری را در صنعت مالی دارند. ظهور بیت کوین و سایر فناوری‌هایی همچون بلاکچین، واقعیت دیجیتال را به حقیقتی انکارناپذیر تبدیل کرده است. بانک‌های بزرگ کانادایی می‌خواهند هویت و پروفایل آنلاین مشتریانشان را به سیستم بلاکچینی که مشترکا توسط آی بی ام و سکیورکی توسعه یافته است، انتقال دهند. همچنین بانک‌های اروپایی توافق کرده‌اند که از یک پلتفرم معاملاتی تجاری در بستر بلاکچین استفاده کنند. با توجه به این تحولات، سرمایه‌گذاری در صنعت بلاکچین در سال ۲۰۱۶ به میزان ۲۰ درصد افزایش یافت و به ۵۴۴ میلیون دلار رسید.

در نهایت اینکه شاید صنعت فناوری مالی به اندازه انتظار تحلیل گران، پیش نرفته باشد اما نباید از این صنعت ناامید بود. علاقه به این مقوله روزبه‌روز در حال افزایش است و شاهد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در این حوزه هستیم، ضمن اینکه شرکت‌های مالی موجود نیز درصدد شراکت با شرکت‌های نوپای فین‌تک برآمده‌اند تا پیشرفت‌های تکنولوژیک را در حوزه مالی به حداکثر رسانند. هزینه کم، راندمان بالا، کیفیت بهبودیافته محصولات و خدمات و پشتیبانی سریع از مشتریان، برخی تز جنبه‌هایی هستند که انتظار داریم به زودی در بستر این صنعت، شاهد آن‌ها باشیم.

منابع:
Pulse of Fintech Q4’17, Global Analysis of Investment in Fintech, KPMG, 2018.

Why fintech won’t kill banks, Economist, 2015.

Cutting through the noise around financial technology, McKinsey, 2016.
با تشکر از گروه پژوهشی صنعتی آریانا

با توجه به اهمیت سرمایه‌گذاری برای توسعه و رشد استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان رویداد تکنووست در پارک علم و فناوری پردیس برگزار گردید. این رویداد با دعوت از سرمایه‌گذارانی با ماهیت ساختاری متفاوت شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، هلدینگ و شرکت‌های علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در حوزه کسب‌و‌کارهای نوپا با هدف جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار گردید.

همچنین در راستای هدفمندسازی رویداد تکنووست در انتهای رویداد جلساتی میان استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری تشکیل گردید. این جلسات با هماهنگی مسولان پارک برای آشنایی استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان متقاضی جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران حوزه کسب‌و‌کارهای نوپا  در انتهای رویداد برگزار شد. ابراز تمایل پارک برای افزایش تعداد چنین رویدادهایی برای جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان از برنامه های آتی پارک می‌باشد.

کارن‌کراد به عنوان یکی از فعالان حوزه سرمایه‌گذاری برای بررسی پتانسیل‌های موجو در استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به این رویداد دعوت گردید. همچنین در انتهای رویداد زمینه‌های همکاری مشترک میان کارن‌کراد و پارک علم و فناوری پردیس در راستای تعالی‌بخشی در حوزه سرمایه‌گذاری طی جلسه‌‌ای مورد بررسی قرار گرفت.

روزهای 10 تا 13 شهریورماه اولین رویداد استارتاپی روستایی منطقه‌ای کشور، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین و با محوریت روستا در 12 رویکرد ازجمله گردشگری و صنایع‌دستی، محیط‌زیست و پسماند، بازاریابی و فروش برگزار شد.

با توجه به حضور استارتاپ‌ها در رویداد استارتاپی روستایی و نیاز آنها به جذب سرمایه برای ادامه و پیشرفت کار خود از سامانه تامین مالی جمعی کارن‌کراد دعوت به عمل آمد تا با حضور در روز اختتامیه و معرفی خود برای استارتاپ‌ها امکانی را برای آنها پدید آورد تا بتوانند خود را به عموم جامعه معرفی کنند و همچنین برای جذب سرمایه و اتصالشان به سرمایه‌گذاران فعال در این اکوسیستم فرصتی را فراهم آورد.

معرفی مختصر از خودتان؟
سلام من آرمان صفایی هستم. مهندسی شیمی و اقتصاد خوندم دانشگاه شریف و بعد مدیریت کارآفرینی در دانشگاه تهران

حوزه فعالیتتان؟
بخشی از فعالیت‌های من مربوط به کسب‌وکارم هست. یک شرکت تولیدی تاسیس کرده بودیم به نام «لکو» که الان عضو هیئت‌مدیره هستم و سمت اجرایی ندارم. استارتاپی داشتیم به نام «عریضه» که پلتفرم حقوقی برای تسهیل سرویس اخذ وکیل و مشاور حقوقی که اوایل سال 97 بعد از رسیدن به بیش از 50 هزار کاربر فعال با سرمایه‌گذاری بسیار اندک تقریبا می‌توان گفت شکست خورد و ما اپلیکیشن و دارایی‌های آن را فروختیم. بخش دیگری از فعالیت‌های من مربوط به عنوان مشاور مدیریت در سازمان‌های بزرگی چون فرماندهی پلیس فتا تهران،کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها می‌باشد. جهت علاقه شخصی نیز همیشه کار تدریس هم انجام داده‌ام (تدریس مفاهیم اولیه برای استارتاپ‌ها در دانشگاه شریف و سایر دانشگاه‌ها و سازمان‌ها.)
در وبلاگ شخصی‌ام می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره بنده و کتابی که به تازگی منتشر کردم نیز به دست آورید. Armansafayi.com 
 

از چه سالی فعالیت در حوزه استارتاپی را شروع کردید؟ 
تقریبا با راه‌اندازی شتابدهنده‌ها در ایران که مصادف با سال 92 است هم دوره بود. در همان دوران از طریق راه اندازی شرکت لکو به علت جذابیت بیشتر، فعالیت خود را در حوزه استارتاپی شروع کردم.

چه استارتاپ های موفق تحت مربیگری تا به حال داشتید؟
استارتاپ‌هایی که به طور کوتاه‌مدت با هم جلساتی داشته‌ایم خیلی زیاد هستند و تقریباً تعدادشان به همه استارتاپ‌های شتابدهنده‌هایی که من گاهاً سر می‌زنم می‌رسد. ولی در حالت بلندمدت‌تر استارتاپ «اسپید» را تحت مربیگری داشتم.

کمبود چه چیزهایی در اکوسیستم استارتاپی احساس می شود؟
ببینید اضلاع یک اکوسیستم خوب شامل این موارد است: خود کارآفرینان، دانشگاه‌ها، شرکت‌های بزرگ، منتورها، سرمایه‌گذاران، ارائه‌گنندگان خدمات استارتاپ‌ها، دولت و نهادهای قانون‌گذار. ما باید بگوییم که در همه این اضلاع بازیگرانی داریم که خوب یا بد دارند کار خود را انجام می‌دهند. ولی در تمام این اضلاع به جز قانون‌گذار، باید هم از نظر کیفیت و هم کمیت بهبود ایجاد شود. یعنی ما سرمایه‌گذار خطرپذیر داریم ولی هم کم داریم و هم با کیفیت بیشتری نیاز داریم که حجم پول بیشتری داشته باشند. همینطور درباره بقیه اضلاع اکوسیستم..

بزرگترین مشکلی که در بحث سرمایه گذاری خطرپذیر در اکوسیستم استارتاپی ایران داریم چیست؟
حمایت‌های غیرمستقیم دولتی نیاز دارند تا در این اوضاع اقتصادی که ریسک پول و گرانی آن را در ایران چند برابر کرده است، بتوانند خطرپذیر سرمایه‌گذاری کنند. شاید مثلاً به این شکل که دولت معافیت‌های مالیاتی یا بیمه‌ای خاصی بدهد یا بگوید که سرمایه‌گذاری کنید اگر موفق شد، درصد کوچکی ازسهام برای من، ولی اگر شکست خورد مثلا 80 درصد خسارت مالی وارد شده با من، یا از این دست حمایت‌هایی. چون با این وضع موجود بسیاری از سرمایه‌گذاران حتی اگر نگوییم از چنین حمایت‌هایی عقب کشیده‌اند، با توجه به شرایط فعلا محتاطانه وارد عمل می‌شوند.

سرمایه‌گذاران فرشته اغلب معاملات سندیکایی (Syndicate Deals) دارند، بدین معنی که آنها برای سرمایه‌گذاری مشترک با شرایط یکسانی توافق می‌کنند. در یک سندیکا معمولا یک سرمایه‌گذار رهبر (Lead) وجود دارد که با استارتاپ‌ها در مورد شرایط مذاکره می‌کند. اما همیشه اینطور نیست، گاهی اوقات خود استارتاپ جمعی از سرمایه‌گذارانی که به طور مستقل به آنها نزدیک شده‌اند را گردآوری می‌کند و وکیل همان استارتاپ روند مذاکرات و قراردادها را مشخص می‌کند.

ساده‌ترین راه برای شروع کار یک سرمایه‌گذار فرشته، سرمایه‌گذاری با یک دوستی است که قبلاً تجربه چنین کاری را داشته است. حضور در سندیکای او می‌تواند کمک بسیاری را برای شروع این راه انجام دهد. در نهایت تمام چیزی که نیاز دارید برای قدم بعدی انجام دهید، نوشتن چک است.

با این حال، احساس نکنید که حتماً مجبورید به یک سندیکا بپیوندید. انجام این کار به تنهایی آنقدر هم سخت نیست. فقط کافیست از اسناد Wilson Sonsini وY Combinator Series AA  که به صورت آنلاین منتشر شده است، استفاده کنید. البته باید با وکیل خود همه چیز را بررسی کنید. هم شما و هم استارتاپ می‌بایست وکیل داشته باشید. البته وکلا مجبور نیستند توافق را از ابتدا ایجاد کنند.

هنگامی که شما با یک استارتاپ مذاکره می‌کنید، دو نکته مهم را فراموش نکنید: چقدر پول وارد آن شرکت می‌کنید و اینکه میزان ارزش‌گذاری آن شرکت چقدر است. میزان ارزش‌گذاری، مقدار سهام دریافتی شما را تعیین می‌کند. اگر 50،000 دلار به یک شرکت با ارزش 1 میلیون دلار پیش از سرمایه‌گذاری می‌پردازید، پس از پرداخت، ارزش آن شرکت 1 میلیون و 50 هزار دلار می‌باشد و شما به میزان 4.76% از سهام شرکت دریافت می‌کنید.

Ben Horowitz یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین کارآفرینان Silicon Valley است که در طی فعالیت‌های خود چندین تجارت کوچک را به شرکت‌های میلیارد دلاری تبدیل نموده است. وی به همراه Mark Anderson (سازنده مرورگر Mosaic و موسس شرکت Netscape)، موسسه سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital) Andreessen Horowitz که a16z هم نامیده می‌شود را در سال ۲۰۰۹ تاسیس کردند. این موسسه در سال ۲۰۱۱ به بزرگترین موسسه سرمایه‌گذاری خطرپذیر دنیا تبدیل شد. از استارتاپ‌هایی که سرمایه‌گذاری کردند می‌توان به Skype و Twitter اشاره کرد.

تاکنون کتاب‌های مدیریتی زیادی درباره راه‌اندازی و اداره کسب وکار تألیف و ترجمه شده و در عمده آنها مدل‌ها و روش‌ها مرحله به مرحله توضیح داده شده است. همه این کتاب‌ها اقدامات لازم را برای ساخت کسب وکار تشریح کرده‌اند اما وقتی در مقام کارآفرین یا مدیرعامل، این اصول را به کار می‌برید و پیاده‌سازی می‌کنید، می‌بینید کافی نیستند و یک جای کار می‌لنگد، بازار دقیقاً آنچه پیش‌بینی کرده بودید نیســت، نتوانستید نیروهای خوبی جذب کنید، رقبا به سرعت رشد کردند و امثال این‌ها. این موارد به اصطلاح همان فوت کوزه‌گری است که در اغلب ایــن کتاب‌ها بیان نمی‌شود. به قول Ben Horowitz این‌ها مخمصه‌هایی است که ما را گیر می‌اندازد. نویسنده این کتاب سعی کرده است تجربیات خود را به زبانی سـاده، روان و داستانی برای مخاطبانش بیان کند؛ تجربه‌های از سر گذراندن این مخمصه‌ها در موقعیت‌های گوناگون.

خواندن کتاب «سختی کارهای سخت» به تمامی علاقمندان حوزه مدیریت، کسب‌و‌کارهای نوپا و مدیران سازمان‌ها به شدت توصیه می‌شود. امیدواریم از خواندن این کتاب لذت ببریـد و از تجربیات Ben Horowitz در کسب‌و‌کارتان استفاده کنید.

وقتی که ما در سال 1998 استارتاپ خود را فروختیم، فکر کردم روزی می‌توانم یک سرمایه‌گذاری فرشته (Angel Investing) را انجام دهم. هفت سال بعد من هنوز شروع نکرده بودم. من این مسأله را کنار گذاشتم، زیرا به نظر می‌رسید مرموز و پیچیده است. اما با گذشت زمان مشخص شد که این کار راحت‌تر از چیزیست که من انتظارش را داشتم و همچنین بسیار جذاب‌تر.

ساز و کار سرمایه‌گذاری، بخشی بود که فکر می‌کردم سخت است، اما در حقیقت این‌گونه نیست. شما پول به استارتاپ می‌دهید و آنها سهام را به شما می‌دهند. احتمالاً ممکن است "سهام ممتاز" دریافت کنید که به معنی سهام با حق و اختیارات بیشتر مانند گرفتن پول در مرحله ابتدایی فروش و یا به صورت "وام قابل تبدیل به سهام" باشد، یعنی شما در حال قرض‌دادن پول به شرکت هستید و این وام در دور بعدی افزایش سرمایه شرکت (در صورتی که به اندازه کافی بزرگ باشد) به سهام تبدیل می‌شود.

گاهی اوقات مزایای تاکتیکی جزئی برای استفاده از یکی یا دیگری وجود دارد. کاغذبازی برای وام قابل تبدیل به سهام ساده‌تر است. اما واقعا خیلی مهم نیست که شما از کدام یک استفاده کنید. وقت زیادی را صرف نگرانی در مورد جزئیات شرایط قرارداد نکنید، مخصوصا زمانی که برای اولین بار برای سرمایه‌گذاری فرشته اقدام می‌کنید. این مسأله آن چیزی نیست که باعث برد شما در این بازی شود. هنگامی که شما می‌شنوید مردم در مورد سرمایه‌گذار فرشته موفق صحبت می‌کنند، آنها نمی‌گویند: "او سهام ممتاز را با شرایط خوب دریافت کرده است." می‌گویند: "او در گوگل سرمایه‌گذاری کرده است".

روشی که می‌توانید در آن برنده شوید: سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های مناسب است. این مورد بسیار مهم‌تر از هر چیز دیگری است و من نگران این موضوع هستم که با صحبت‌کردن درباره چیزهای دیگر شما را به اشتباه بیاندازم.

شتابدهنده یا Startup Accelerator شرکتی است که در یک فراخوان اولیه، صاحبان ایده و یا کسب و کارهای نوپای علاقه‌مند را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و پس از مدتی کوتاه و معین از میان شرکت‌کنندگان چند ایده را برگزیده و به عنوان ایده مورد حمایت خود، انتخاب می‌کند. سپس شتابدهنده اقدام به آموزش صاحبان ایده می‌کند و سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا را در اختیارشان قرار می‌دهد. در مقابل شرکت شتابدهنده درصدی از مالکیت کسب و کار را که ممکن است بر طبق قوانین شتابدهنده ثابت یا متغیر باشد؛ در اختیار می‌گیرد. اغلب شتابدهنده‌ها پس از موفقیت و رشد کسب و کار، این سهام را به خریداران استارتاپ‌ها با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسانند.

برخلاف مراکز رشد که از پیش رایج بودند، شتابدهنده‌ها پدیده‌ای نوظهور هستند. مربی‌گری و کمک‌های مشاوره‌ای در شتابدهنده‌ها به صورت مدون و مداوم صورت می‌گیرد در حالی که خدمات یک مرکز رشد می‌تواند به ارائه یک فضای مشترک اداری با اجاره کم محدود باشد. زمان‌بندی ورود و خروج شرکت‌ها به شتابدهنده بر مبنای دوره‌های ثابت از پیش تعیین شده است. برخلاف مراکز رشد که به طور مستمر می‌تواند پذیرای کارآفرینان جدید باشد. منبع درآمد مراکز رشد عموما اجاره و دستمزدی است که بابت مکان و خدمات مشاوره‌ای می‌گیرند. یک شتابدهنده با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های هر دوره و پرداخت حقوق به کارمندان آن‌ها بخشی از سهام آتی شرکت‌ها را در مالکیت خود می‌گیرد. مهم‌ترین تفاوت شتابدهنده‌ها، نوع نگاه آن‌ها به آینده کسب و کار یک شرکت نوپا است. در انتهای دوره کوتاه مدت شتابدهنده، هر یک از اعضا به نقطه ای می‌رسند که می‌توان پیش‌بینی کرد که آیا در بلند مدت موفق خواهند بود یا شکست می‌خورند. شتابدهنده‌ها تشخیص شکست یا موفقیت نهایی یک شرکت نوپا را سرعت می‌بخشند در حالی که مراکز رشد در صدد کمک به شرکت‌هایی هستند که در فضای رقابتی و پرتنش بازار امکان رشد و شکل‌گیری ندارند، شتابدهنده‌ها این شرکت‌ها را با این واقعیت‌ها روبرو کرده و کارآفرینان را به این وا می‌دارند که کسب و کار خود را امکان‌سنجی کنند.

شتابدهنده Y Combinator اولین شرکتی است که در سال 2005 میلادی فعالیت خود را توسط Paul Graham، Robert Morris، Trevor Blackwell و Jessica Livingston آغاز نمود. هدف Y Combinator کمک حمایتی به کسب و کارهای نوپا بود تا بتوانند شکل بگیرند و در مقابل مالک بخشی از سهام کسب و کارشان می‌شد. همچنین David Cohen، Brad Feld، David Brown و Jared Polis شتابدهنده TechStars را در سال 2006 در Boulder راه‌اندازی کردند و ایده اصلی‌شان این بود که می‌توان با حمایت و تسهیل‌گری کسب و کارهای نوپا، از بسیاری اشتباهات جلوگیری کرد. 

معرفی مختصر از خودتان؟

مهندس نرم افزار،  متولد آبان 1361

دارای بیش از 10 سال سابقه مدیریت در صنعت خرده فروشی

دارای بیش از 17 سال سابقه آموزشی

نویسنده و مترجم 5 جلد کتاب دانشگاهی و عمومی از جمله کتاب شکارچی ایده در حوزه کسب و کار

حوزه فعالیتتان؟

در حال حاضر پس از سپری‌کردن یک دهه تجربه در صنعت خرده‌فروشی و آموزش، به شکل تخصصی در حوزه صادرات در قالب و اسلوب استارتاپ و همچنین طراحی و راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای فعالیت می‌کنم. یکی دیگر از فعالیت‌های محبوب و مورد ‌علاقه بنده آموزش است که این کار را به شکل تفریحی و برحسب نیاز انجام می‌دهم و برای این علاقه‌مندی و با هدف آموزش افراد و سازمان‌های علاقه‌مند به راه‌اندازی استارتاپ، دوره‌ای ویژه تحت عنوان ویکاپ (weekup) را طراحی و اجرا کرده‌ایم که خوشبختانه نتایج بسیار مثبت و رضایت‌بخشی داشته است. قابل ذکر است که ویکاپ را با رویکرد استارتاپی و به شکل تیمی اجرا می‌کنیم.

از چه سالی فعالیت در حوزه استارتاپی را شروع کردید؟ 

کارآفرینی و راه‌اندازی کسب و کار با متد استارتاپ را می‌توان گفت از سال 1393 و با طراحی نوعی کارت اعتباری با اعتبار بازار آغاز کردم.

چه استارتاپ های موفق تحت مربیگری تا به حال داشتید؟

«ویکاپ» که یک استارتاپ آموزشی و ارائه دهنده خدمات به کسب و کارهای نوپا و علاقمندان به راه‌اندازی استارتاپ است.

«کارت اعتباری ثمین» که به صورت سفارشی و بنا به نیاز، با یکی از بانک‌های بزرگ کشور در حال فعالیت می‌باشد.

«لامینور» از استارتاپ‌های موفق شتابدهنده دیموند که درحوزه آموزش موسیقی فعالیت می‌کند و باعث افتخار بنده است که از ابتدا در کنار تیم خوب و هوشمند این استارتاپ بوده‌ام.

همچنین در حال حاضر در کنار دو استارتاپ در مقیاس بین المللی هستم که یکی در حوزه نشر و دیگری در حوزه صادرات در حال طراحی و راه‌اندازی هستند.

کمبود چه چیزهایی در اکوسیستم استارتاپی احساس می شود ؟

آموزش امری بسیار با اهمیت است که متاسفانه حتی فعالان حرفه‌ای استارتاپی نیز گاهی از آن غافل می‌شوند.

تیم‌سازی و کار تیمی را به جرات و بر حسب تجربیات بسیار بزرگترین مشکل حوزه استارتاپی می‌دانم و شاید این مشکل نیز ناشی از ضعف آموزشی اکوسیستم باشد. البته فعالیت‌های بسیار خوبی در این مورد صورت گرفته است که امیدوارم این نوع فعالیت‌ها بیشتر و بیشتر شود.

عدم شناخت صنعت از فضای استارتاپ و در نتیجه نبود حمایت صنعت‌گران و البته شناخت کم استارتاپ‌ها از صنعت، یکی دیگر از کمبودها و ضعف‌هایی است که با برطرف شدن آن می‌توان این امید را داشت که شاهد شکست کمتر استارتاپ‌ها بود.

کمبود فضاهای ارتباط‌دهنده بین صنعت و استارتاپ‌ها نیز از دیگر مسائل مهم است که البته در شتابدهنده دیموند فعالیت‌هایی در این جهت در حال انجام است.

بزرگترین مشکلی که در بحث سرمایه گذاری خطرپذیر در اکوسیستم استارتاپی ایران داریم چیست؟

بر حسب تجربیات و برگزاری جلسات و رویدادهای مختلف جذب سرمایه، مشکلاتی در این حوزه وجود دارد که به شکل تیتروار در زیر به آنها اشاره می کنم:

بزرگترین مشکل حاضر اکوسیستم استارتاپی در حوزه جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، بی‌ثباتی اقتصاد و بدتر از آن نامشخص بودن وضعیت آینده اقتصاد ایران است که این موضوع موجب شده است بسیاری از سرمایه‌گذاران خطرپذیر فعالیت‌های خود را کم‌رنگ و یا حتی متوقف کنند.

عدم توانایی مدیران استارتاپ‌ها در جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران به دلیل نداشتن دانش کافی در انجام محاسبات مالی و تدوین پلن‌های مختلف و مورد نیاز (که خود این موضوع می‌تواند زمینه‌ای برای راه‌اندازی استارتاپ‌های مختلف شود).

آشنایی ناکافی برخی از سرمایه‌گذاران با دانش مورد نیاز تحلیل‌های مالی و تجاری.

معرفی مختصر از شرکتتان؟

-  گروه بانیان مجموعه‌ای ازکارآفرینان و سرمایه‌گذاران ایرانی مقیم داخل و خارج از کشور است که با هدف حمایت از کارآفرینی در ایران از طریق سرمایه گذاری و مربیگری حرفهای شکل گرفته است.

حداکثر سقف سرمایه گذاری شرکت بانیان چقدر است؟

- یک میلیارد تومان

آیا تمرکز شرکت شما برای سرمایه گذاری روی حوزه های خاصی است؟ اگر بله، چه حوزه‌هایی؟

- به سرمایه‌گذار بستگی دارد. نه، ما حوزه خاصی تعیین نکرده‌ایم.

از نظر شما به عنوان سرمایه گذار، مهم ترین جنبه هایی که استارتاپ ها باید به آن ها توجه داشته باشند چیست؟

- شناخت دقیق از قابلیت‌های تیمی و تقسیم درست وظایف، حوزه‌های کاری و صنعتی که می‌خواهند در آنها رقابت کنند، رقبایی که در آن صنعت فعالیت دارند، مزیت رقابتی نسبت به رقبا، یک سری شاخص‌های موفقیت برای کسب و کار (KPI)  

بزرگترین مشکلی که در بحث سرمایه گذاری خطرپذیر در اکوسیستم استارتاپی ایران داریم چیست؟

- عدم حضور سرمایه‌گذار فرشته در مرحله Seed و توانمند ساختن نسل جدید با مربی‌گری حرفه‌ای

با حضور وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات جناب آقای آذری جهرمی، تفاهم‌نامه توسعه فضای کسب و کارهای نوپا، سرمایه‌گذاری و حل مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در استان بوشهر بین مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان بوشهر و پلتفرم تامین سرمایه جمعی کارن‌کراد منعقد شد.  مطابق این تفاهم‌نامه در این پلتفرم ۱۴۰ سرمایه‌گذار به کسب و کارهای نوپای استان بوشهر معرفی می‌شوند و بعد از تکمیل بانک اطلاعات کامل این کسب و کارهای نوپا این تفاهم‌نامه به اجرا در می‌آید. وی با بیان اینکه این تفاهم‌نامه در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی منعقد شد افزود: این تفاهم‌نامه برای تقویت تعامل دانشگاه‌ها، کارآفرینان، دانشجویان و دانش آموختگان با بخش صنعت به امضا رسید.  

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اجرای سیاست‌های حمایتی و اشتغال‌زایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را از دیگر اهداف این تفاهم‌نامه دانست و تصریح کرد: توسعه زیست بوم کارآفرینی و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جامعه هدف از طریق تشکیل شرکت‌های نوپا و توسعه دهنده کارآفرینی از دیگر اهداف این تفاهم‌نامه است.

آذری‌جهرمی با تاکید بر فراهم شدن بسترهای لازم برای توسعه کسب و کار نوپا برای شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: از مهم‌ترین اهداف این تفاهم‌نامه ایجاد سکوی تامین مالی جمعی برای کسب و کارهای نوپا در استان است که بخشی از سرمایه‌های مورد نیاز این کسب و کارها و زمینه توسعه اشتغال و کارآفرینی را فراهم می‌کند. امید است با  انعقاد این تفاهم‌نامه شاهد تحولی شگرف در حوزه بسترسازی رونق فعالیت شرکت‌های دانش بنیان در استان بوشهر و فضای کسب و کار آنان باشیم.

اولین دوره از رویداد I-MEET کارن‌کراد با حضور سرمایه‌گذاران مطرح و فعال زیست‌بوم کسب‌و‌کارهای نوپا دوشنبه 15 مرداد ماه 1397 در دانشکده برق دانشگاه تهران برگزار شد. در این رویداد که با هدف سرمایه‌گذاری، شبکه‌سازی سرمایه‌گذاران و آشنایی هرچه بیشتر آن‌ها با برنامه‌های سرمایه‌گذاری کارن‌کراد طراحی شده است، تمامی سرمایه‌گذاران فعال در این پلتفرم، مدیران شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه ایرانی، سرمایه‌گذاران فرشته و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی حضور داشتند.

مدیرعامل کارن‌کراد جناب آقای عمیدی چالش‌های سرمایه‌گذاری، شبکه‌سازی سرمایه‌گذاران، به اشتراک گذاشتن نقطه نظرات، بحث و گفت‌وگو در راستای سرمایه‌گذاری را از محورهای اصلی این جلسه برشمردند. به گفته ایشان رویداد I-MEET با هدف آشنا کردن و شبکه‌سازی سرمایه‌گذارانی که قبل از این رویداد هیچ شناختی نسبت به یکدیگر نداشتند، به دنبال شکل‌دهی ارتباطات و سرمایه‌گذاری‌های مشترک برگزار می شود و ایشان در این ارتباط فرمودند: «ماهیت کرادفاندینگ،فراهم شدن فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای عموم جامعه است.»

جناب آقای دکتر نیلی احمدآبادی رئیس دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، از راه‌اندازی مرکز نوآوری دانشکده فنی دانشگاه تهران تا شهریورماه خبر داد و گفت: «باید مکانی فراهم کنیم تا دانشجویان در محیط آموزشی خودشان زندگی کنند و به آن محیط علاقه‌مند باشند. در چنین مرکزی شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذاران می‌توانند طی یک رقابت سالم اقتصادی و علمی، نخبگان علمی را جذب کنند. مرکز نوآوری به نوعی می‌تواند به شکارگاه سرمایه‌گذاران هوشمند تبدیل شود.»

سخنران بعدی جناب آقای دکتر جلالی پژوهشگر، مشاور و مدرس روانشناسی در خانواده، رسانه و سازمان، در مورد اهمیت کارآفرینی و خوداشتغالی به صحبت پرداخت و گفت: «در مواقع بحرانی تصمیم‌گیری خیلی مهم است. متاسفانه بعضی از مدیران موقع بحران با عصبانیت تصمیمات اشتباهی می‌گیرند و نتایج بدی رقم می‌خورد. در هر سازمان و خانواده افراد در مواقع بحرانی می‌توانند فرصت‌ها را به تهدید تبدیل کنند و برعکس می‌توانند تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند. این بستگی به عملکرد آن مدیر دارد. ما باید آماده مقابله با شرایط بحرانی باشیم.»

آخرین بخش این جلسه به مباحثه و تبادل نظر فعالان حوزه سرمایه‌گذاری و شتابدهی اختصاص داشت. جمیع حضار از برگزاری این رویداد ابراز رضایت کردند و از مجموعه کارن‌کراد خواستند تا چنین رویدادهایی به صورت مستمر برگزار گردد.

مهم‌ترین نکات مطرح‌شده در نشست عبارت بودند از:

• مباحثه و گفت و گو در راستای سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdfunding)
• الگوهای توسعه و گسترش زیست بوم کارآفرینی
• ابراز علاقمندی گروهی از سرمایه گذاران به سرمایه‌گذاری و همکاری‌ مشترک (Co-investment)
• چالش های سرمایه‌گذاری در حوزه کسب و کارهای نوپا
• گسترش شبکه سازی سرمایه‌گذاران (Networking)
• بررسی ارتباط موثر میان دانشجویان، دانشگاهیان و سرمایه گذاران در حوزه کارآفرینی
• ابراز علاقمندی جمعی از سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک
• مباحثه و گفت و گو در مورد ترمیم زیرساخت‌ها و توسعه مراکز رشد و نوآوری دانشگاه‌ها
• ایجاد پایگاه داده استارتاپ‌ها
• کمک به شکل گیری استارتاپ‌های بهتر

⁣در هفتمین نمایشگاه فناوری و نوآوری اینوتکس که از 14 تا 16 تیر ماه 97 برگزار شد، با همکاری پارک فناوری پردیس برنامه‌ای تحت عنوان کافه سرمایه توسط پلتفرم تامین سرمایه جمعی کارن‌کراد و با هدف تسهیل امر جذب سرمایه و ایجاد زمینه رشد برای استارتاپ‌های برتر اینوتکس که نیاز به جذب سرمایه داشتند تدارک دیده شد.

در این برنامه 27 استارتاپ فرصت مذاکره 30 دقیقه‌ای با 20 سرمایه‌گذار را در جلسات حضوری داشتند و در طول 102 جلسه برگزار شده، حدود 54 جلسه که 85 ساعت به طول انجامید، با موفقیت به دور مذاکرات بعدی راه یافتند. محدوده مذاکرات، گفتگو پیرامون حقوق و تعهدات خاص هر کدام از طرفین، آورده‌ها، میزان مشارکت و حد‌نصاب سهام، نحوه مدیریت شرکت، نحوه تامین مالی و تمام موضوعات مرتبطی که توافق بر آنها برای تاسیس شرکت مشترک یا سرمایه‌گذاری الزامی است را شامل می‌شد. با توجه به آمار به دست آمده 66% جلسات نیاز به پیگیری های مجدد داشته و توسط تیم کارن‌کراد بررسی خواهند شد.

سرمایه‌گذارانی که در این برنامه حضور داشتند، متشکل از سرمایه‌گذاران فرشته جناب آقای رامین کمیلیان، جناب آقای طاها میرمحمدی و سرمایه‌گذاران حقوقی؛ صندوق جسورانه یکم‌آرمان‌آتی، صندوق جسورانه اندیشه، صندوق جسورانه اینوتک آشنا، صندوق جسورانه برکت، بانک انصار، صندوق جسورانه پارتیان، شتابدهنده جهش، شتابدهنده دیموند، شرکت سرمایه‌گذاری خطر پذیر رهنما، شرکت رهیافت اندیشه فردا، صندوق پژوهش و فناوری توسعه و صادرات شریف، شرکت شناسا، شرکت گلرنگ، صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا)، صندوق جسورانه آرمانی، شرکت فرادیس گسترش کیش، شتابدهنده فینووا، سرمایه‌گذاران نیک اندیش کارایا بودند.

هدف از برگزاری این برنامه، بازدهی هرچه بهتر در نمایشگاه و در ارتباط قراردادن کارآفرینان و استارتاپ‌های مستعد به سرمایه‌گذاران با تجربه و ارکان اکوسیستم بود.

یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی بانک، بورس و بیمه تهران که 27 الی 30 فروردین ماه 1397 برگزار شد، با حضور دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، دکتر عبدالناصر همتی رئیس کل بیمه مرکزی و دیگر مقامات ارشد اقتصادی کشور دوشنبه 27 فروردین ماه افتتاح شد.

در حاشیه برگزاری نمایشگاه، با حضور در فین‌استارز 2018 برای استارتاپ‌هایی که قبلا در برنامه جذب سرمایه فین‌استارز 2018 و سامانه تامین مالی جمعی کارن‌کراد ثبت نام کرده‌ بودند زمینه رشد را برای آنها فراهم نمودیم و با همکاری فرابورس برنامه‌ای تحت عنوان جذب سرمایه تدارک دیدیم که در این برنامه استارتاپ‌ها مستقیما با سرمایه‌گذاران جلسه حضوری داشتند و خودشان را در جلسات 30 دقیقه‌ای به سرمایه‌گذاران معرفی می‌کردند و تفاهم نامه‌هایی را امضا کردند تا در ادامه به قرارداد سرمایه‌گذاری منجر شود. که  در انتهای این برنامه حدود 60 درصد مذاکرات با موفقیت به دور بعدی راه یافتند. هدف ما از برگزاری این برنامه در ارتباط قراردادن کارآفرینان و استارتاپ‌های مستعد به سرمایه‌گذاران با تجربه و ارکان اکوسیستم بود.

در رویداد فین‌استارز 2018 دکتر امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران، دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، دکتر کوروش پرویزیان مدیرعامل محترم بانک پارسیان، دکتر عباس زارعی هنزکی رئیس پارک علم و فناوری و هیات سرمایه‌گذاری سوئدی از غرفه کارن‌کراد در سالن فین‌استارز بازدید نمودند. در نهایت آیین اختتامیه فین‌استارز روز پنج‌شنبه 30 فروردین ماه با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، رئیس پارک علم ‌و فناوری دانشگا‌ه تهران و مدیرعامل شرکت فرابورس ایران به پایان رسید.

1- مشارکت یا سرمایه‌گذاری در ازای سهام: این نوع تأمین مالی خُرد در عمل پیچیده‌ترین حالت تأمین مالی جمعی است. در این حالت پاداش مشارکت کنندگان در ازای سرمایه‌گذاری، دریافت سهام، سود سهام و یا حق رای در سهام مخاطره آمیز است. در این حالت مشارکت کننده، سود مستقیم دریافت نمی‌کند بلکه به نوعی در سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر شرکت می‌کند.

2- سرمایه‌گذاری در ازای پاداش: یکی از مشخصه‌های اصلی این مدل، اعطای پاداش به مشارکت کنندگان به دلیل حمایت‌شان است. این پاداش‌ها بسته به میزان مشارکت متفاوت تعریف می‌شوند و اغلب این پاداش‌ها به صورت خدمات می‌باشند. در مواردی حمایت مالی در قالب پیش فروش جمعی یا پیش سفارش به منظور حمایت در تولید محصول به عنوان مثال کتاب، فیلم، آلبوم موسیقی، تئاتر، نرم افزار و... می باشد. در مقابل کارآفرین تعهد می‌کند که نسخه اولیه از محصول یا خدمت، تحویل خریدار شود که در این صورت تأمین مالی جمعی اساساً یک سفارش محصول است. 

3- قرض یا وام: در مدل مبتنی بر وام‌دهی، که از آن «قرض‌دهی فرد به فرد» نیز نام برده می‌شود، به وام گیرندگان مستقل امکان می‌دهد تقاضای وام بدون وثیقه داشته باشند و اگر توسط پلتفرم پذیرفته شد، پول را از اجتماع قرض بگیرند و سپس آن را با بهره اش (ممکن است بدون بهره باشد) بازپرداخت کنند. پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی وام‌دهی، موضوعات افراد برای وام گرفتن را به دقت بررسی کرده و معمولاً با درصد کمی از درخواست‌های وام موافقت می‌شود. 

4- اهدا: این نوع از تامین مالی جمعی بیشتر شبیه به حمایتهای خیریه‌ای هستند. اگر چه در اصل یک عمل نوع دوستانه است ولی دریافت کنندگان هیچ گونه وظیفهای برای اعطای پاداشی به خیّر در مقابل حمایت او ندارند. مشارکت مالی افراد برای پروژه‌ها با انگیزه‌های نوع دوستانه و خیرخواهانه می باشد، و همین مورد می تواند در بین افراد دیگر انگیزه ایجاد  کند. «پلتفرم گوفاندمی» که در سال 2010 راه اندازی شده است، پلتفرم پیشگام تأمین مالی مبتنی بر اهدا است.

در یک پروژه تامین مالی جمعی سه گروه مشارکت دارند: صاحبان ایده یا پروژه، حامیان (سرمایه‌گذاران)، سامانه یا پلتفرم‌هایی که این دو گروه را برای تامین‌مالی گردهم می‌آورند.

فرآیند تامین مالی به این صورت است که ابتدا کارآفرین، ایده مورد نظر خود را در صفحه ای اختصاصی در وب گاه واسط که پلتفرم نامیده می شود تشریح می کند و به عبارت دیگر یک کمپین برای ایده خود راه اندازی می کند. معرفی پروژه شامل اطلاعات گوناگونی است که بخشی از آن در دسترس پلتفرم واسط قرار می گیرد و بخش دیگر که دارای اطلاعات طبقه بندی کمتری است در معرض عموم مردم قرار داده می شود. 

اطلاعاتی نظیر مدل کسب و کار و همچنین اطلاعات اقتصادی پروژه می بایست در اختیار پلتفرم قرار بگیرد تا بتواند راستی آزمایی های مورد نظر را در مورد پروژه انجام دهد. حتی برخی پلتفرم‌ها در صورت لزوم، به صاحبان ایده مشاوره های لازم را نیز می دهند. هنگامی که پروژه از جنس مسائل اجتماعی و فعالیت های خیریه باشد، پلتفرم اطلاعات دیگری در مورد راستی آزمایی از صاحبان ایده می گیرند. اطلاعاتی شامل توضیح ویژگی های پروژه، میزان سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی، مدل فعالیت سایت واسط، محل انجام پروژه، ارزش های پیشنهادی برای مشارکت کنندگان، مدت زمان تأمین سرمایه و همچنین نحوه حمایت مالی از جمله مواردی هستند که در دسترس عموم مردم قرار می گیرد. 

سایت واسط پس از تأیید کمپین پروژه را بر روی وب گاه خود و در معرض عموم قرار می دهد. از این به بعد صاحب ایده در مدت زمان تعیین شده و بر اساس مدل کاری سایت واسط، با استفاده از شبکه های اجتماعی و زیرساخت های موجود در سایت های واسط مانند انتشار فیلم تبلیغاتی به ترویج ایده خود می پردازد تا بتواند سرمایه اولیه مورد نیاز خود را تأمین کند. بعد از مدت تعیین شده، در صورتی که سرمایه مورد نظر بر اساس مدل پیشنهادی تأمین شد با اخذ ضمانت هایی در اختیار صاحب ایده قرار می گیرد تا بتواند تعهدات خود را در قبال ارزش های مورد نظر مشارکت کنندگان به نتیجه رساند.

تاریخچه تامین مالی جمعی

پلتفرم‌های برتر در چه تاریخی ایجاد شده‌اند؟

اولین نمونه ثبت شده در استفاده از تأمین مالی جمعی در سال 1876 برای ساخت مجسمه آزادی ایالات متحده آمریکا انجام شده است. فعالیت های جمع آوری پول با حمایت مالی پولیتزر شامل مسابقات بوکس، نمایشگاه های هنری، تئاتر و فروش نماد کوچک مجسمه‌های آزادی در اندازه شش اینچی به قیمت یک دلار و فروش نماد مجسمه‌های آزادی بزرگ به ارتفاع 12 اینچ با قیمت 5 دلار شروع شد. بالاترین اهداکنندگان نیز به عنوان یادبود، سکه های طلا دریافت می کردند. در طول پنج ماه روزنامه ورلد 3.102.000 دلار کمک مالی از 125.000 نفر جمع آوری کرد. بسیاری از این کمک های مالی حدود یک دلار یا کمتر بودند. به عنوان قدردانی از مشارکت کنندگان در پروژه، روزنامه ورلد اسامی افراد را صرف نظر از مقدار کمکی که کرده بودند منتشر کرد. دلیل ظهور و گسترش تأمین مالی جمعی به شکل سازمان یافته در قالب تأمین سرمایه مالی را می توان بحران مالی سال 2008 در جهان دانست. به علت تمایل کم بانک‌ها به وام دادن، کارآفرینان شروع به جستجوی راه های دیگری برای جذب سرمایه کردند. مشکلاتی که صنعت‌گران، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خرده پا در جمع آوری سرمایه داشتند، منجر شد سرمایه‌گذاری سنتی که توسط دوستان و فامیل صورت می‌گرفت به شکل تأمین مالی جمعی بسط پیدا کند. وب گاه‌های ایندیگوگو و کیک استارتر به عنوان سایت‌های واسط تأمین مالی جمعی به ترتیب در سال های 2008 و 2009 راه اندازی شدند. این وب‌گاه‌ها پذیرای موضوعات مختلفی نظیر فعالیت‌های هنری و ایده‌های کارآفرینانه بودند و تأمین مالی شرکت‌های نوپا در مراحل اولیه را پر کنند.

تامین مالی جمعی یا Crowdfunding چیست؟

در یک تعریف می توان تأمین مالی جمعی را یک فراخوان عمومی از طریق اینترنت، برای تأمین منابع مورد نیاز به صورت کمک بلاعوض، تبادل انواع پاداش یا سهام و قرض‌دهی به منظور حمایت از ابتکارات در رسیدن به اهداف مشخص توصیف کرد. این روش یکی از جدیدترین کارکردهای کسب و کار الکترونیکی است و در حالت کلی به فرآیند تأمین مالی از عموم مردم جامعه برای راه اندازی یک کسب و کار یا انجام پروژه با استفاده از واسطه وب گفته می شود.

Crowdfunding از دو لغت Crowd به معنای "انبوه مردم" و Funding به معنای "تامین سرمایه" تشکیل شده است که به منظور حمایت مالی از هنرمندان، کارآفرینان، صاحبان ایده و استارتاپ ها به وجود آمده است و نقش بسیار مهمی در صنعت، تکنولوژی و هنر یک جامعه ایفا میکند. سرمایه گذاری جمعی، ابتدا در کشورهای توسعه یافته و به تازگی در برخی کشورهای در حال توسعه به کار گرفته میشود. در سال‌های اخیر تعداد زیادی از بسترهای تامین مالی جمعی به وجود آمده و اغلب نشان داده اند که در تأمین سرمایه بسیار موفق عمل کرده اند. 

حجم تأمین مالی جمعی از طریق سکوی کارن‌کراد از مرز ۱۵۰۰ میلیارد تومان گذشت. این عدد بیانگر رشد مشارکت سرمایه‌گذاران خرد در تأمین مالی کسب‌وکارها در کشور است؛ مشارکتی که نقشی فزاینده در تقویت زیرساخت‌های تولید و کارآفرینی ایفا می‌کند.

تا نیمه تیرماه ۱۴۰4، ۱۳۴ کسب‌وکار در حوزه‌های متنوع صنعتی، فناورانه و خدماتی موفق به تأمین سرمایه مورد نیاز خود از طریق این سکو شده‌اند. از این تعداد، ۷۰ طرح خاتمه یافته و سرمایه‌گذاران آن‌ها به اصل سرمایه و سود خود دست یافته‌اند و مابقی طرح‌ها در حال انجام و پرداخت سود‌های دوره‌ای خود هستند. بر اساس داده‌های عملکردی، متوسط سود تقسیمی طرح‌های این سکو 42.3 درصد بوده و مجموع دفعات مشارکت سرمایه‌گذاران در این فرآیند به ۲۵،۹۲۰ مرتبه رسیده است.

میزان تأمین مالی انجام‌شده از طریق این سکو در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی ۹۰ درصدی را تجربه کرده است. این رشد، هم‌زمان با افزایش آگاهی عمومی نسبت به مدل‌های نوین سرمایه‌گذاری و گسترش ابزارهای تأمین مالی مردمی، سهم این شیوه را در سبد تأمین مالی کشور به‌طور معناداری افزایش داده است.

بررسی روندهای آماری حاکی از آن است که تأمین مالی جمعی به یکی از مسیرهای مکمل و رو به رشد در نظام تأمین مالی کشور تبدیل شده است؛ مسیری که از یک‌سو فرصت جذب سرمایه برای کسب‌وکارها را فراهم کرده و از سوی دیگر، امکان مشارکت مؤثر مردم در تولید و اقتصاد ملی را مهیا ساخته است.

بیش از ۵۰ درصد از طرح‌هایی که از طریق این سکو تأمین مالی شده‌اند، دانش‌بنیان هستند؛ موضوعی که نشان‌دهنده تمرکز ویژه این مدل بر حمایت از کسب‌وکارهای نوآور، فناور و دارای ارزش افزوده بالا در اقتصاد دانش‌محور کشور است. این سکو تا به امروز موفق شده‌است در زمینه مواد پیشرفته و فناوری شیمیایی، محیط‌زیست و کشاورزی، برق و الکترونیک، ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های پیشرفته، تجهیزات پزشکی، آی‌تی و نرم‌افزار، بازرگانی داخلی و بین‌المللی کالا و خدمات، داروهای پیشرفته، فرهنگ و هنر، نفت، تکنولوژی مالی و خدمات تجاری‌سازی تأمین مالی کند. بیشترین تعداد طرح مربوط به حوزه ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های پیشرفته با ۳۱ طرح در این سکو بوده است.

بر پایه‌ مدل فعالیت سکوی کارن‌کراد، هر طرح پس از ارزیابی دقیق فنی، مالی و حقوقی، امکان عرضه به سرمایه‌گذاران را پیدا می‌کند و بازدهی آن بر اساس عملکرد واقعی کسب‌وکار مورد سنجش قرار می‌گیرد. ساختار مبتنی بر شفافیت، ارزیابی و گزارش‌دهی مستمر، از جمله عواملی است که به افزایش اعتماد عمومی و استقبال سرمایه‌گذاران از این مدل کمک کرده است.

در حالی‌که نظام مالی کشور به‌دنبال راهکارهایی برای توزیع هوشمند سرمایه، کاهش ریسک و ارتقای بهره‌وری منابع است، تجربه تأمین مالی جمعی در قالب سکویی چون کارن‌کراد، افق‌های تازه‌ای برای پیوند بین سرمایه‌های خرد و ظرفیت‌های تولیدی ترسیم کرده است. الگویی که می‌تواند با مشارکت گسترده‌تر بخش خصوصی و عمومی، به یکی از ابزارهای مهم تحقق توسعه پایدار اقتصادی تبدیل شود.

کارن‌کراد با شعار «تعهد ما به سود شماست» فعالیت می‌کند و هدف‌گذاری آن بر ایجاد یک مسیر شفاف، قابل اعتماد و هم‌راستا با منافع سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب‌وکارها استوار است.