- صفحه اصلی
- اخبار و مقالات
- افت سرمایه چیست؟
افت سرمایه چیست؟
سرمایه‌گذاری و معامله در بازارهای مالی، همیشه با رویای کسب سود و افزایش دارایی آغاز می شود؛ اما واقعیت این است که هیچ مسیری در بازار، بدون پستی و بلندی نیست؛ حتی موفق‌ترین معامله گران دنیا نیز، با دوره‌هایی از ضرر و کاهش سرمایه مواجه می‌شوند. این کاهش سرمایه که در اصطلاح مالی به آن دراودان (Drawdown) گفته می‌شود، یکی از مهمترین معیارهایی است که میزان ریسک و سلامت یک استراتژی معاملاتی را نشان می‌دهد.
در واقع، دانستن میزان افت سرمایه به شما کمک می‌کند نه تنها عملکرد خود یا یک سیستم معاملاتی را دقیق‌تر بسنجید؛ بلکه بتوانید با دید بازتری، استراتژی مناسب را انتخاب کنید و از تصمیم‌های هیجانی جلوگیری نمایید. به زبان ساده، دراودان تصویری واقعی از میزان تحمل شما در برابر ضرر است؛ چیزی که شاید بیشتر از سودآوری، راز ماندگاری در بازارهای مالی باشد.
دراودان یا افت سرمایه (Drawdown) چیست؟
دراودان یا افت سرمایه به معنای کاهش ارزش یک سرمایه‌گذاری، موجودی حساب تجاری یا ارزش صندوق سرمایه‌گذاری است که معمولا بعد از چند معامله زیان ده متوالی رخ می‌دهد. این کاهش تا زمانی که ارزش سرمایه‌گذاری دوباره از سقف قبلی عبور نکند، قابل محاسبه است. به طور ساده‌تر، دراودان میزان کاهش سرمایه از بالاترین نقطه (قله)، به پایین‌ترین نقطه در یک بازه زمانی مشخص را نشان می‌دهد و اغلب به صورت درصد از سرمایه کل گزارش می‌شود.
این مفهوم به ویژه در مدیریت ریسک اهمیت دارد؛ زیرا اندازه‌گیری دراودان به سرمایه‌گذار یا معامله‌گر کمک می‌کند تا میزان ریسک و خطر زیان در سرمایه‌گذاری‌های خود را بهتر درک کند و بر اساس آن تصمیم‌گیری نماید. در بازارهایی مانند فارکس که نوسانات قیمتی زیاد است، دراودان نشان‌دهنده بیشترین میزان زیان متحمل شده توسط یک حساب است قبل از بازگشت به سود و به عنوان یک شاخص هشداردهنده ریسک اهمیت دارد.
مثال واضح درباره Drawdown این است که، اگر فردی یک دارایی را به قیمت یک میلیارد تومان خریده باشد و ارزش آن به ۹۰۰ میلیون تومان کاهش یابد، دراودان برابر ۱۰ درصد است. میزان افت سرمایه به صورت درصدی بیان می‌شود و هر چقدر درصد دراودان بیشتر باشد، جبران آن سخت‌تر خواهد بود و ریسک معامله گر نیز بالاتر است.
اهمیت دراودان در سرمایه‌گذاری و معاملات
اهمیت دراودان در سرمایه‌گذاری و معاملات بسیار بالاست؛ زیرا این شاخص به طور مستقیم به درک و مدیریت ریسک مرتبط است. همانطور که گفته شد، دراودان میزان بیشترین کاهش سرمایه از نقطه اوج سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد که بدون بازگشت به سود، افت قابل توجهی را تجربه کرده است. این موضوع به سرمایه‌گذار یا معامله‌گر کمک می کند تا ریسک واقعی استراتژی‌ها و عملکرد خود را درک کند و نقاط ضعف را شناسایی نماید.
از دیدگاه مدیریت ریسک، داشتن اطلاعات دقیق درباره دراودان، به معامله‌گر امکان می‌دهد تا حد تحمل ریسک خود را بدانند و استراتژی‌های بهتری برای محدود کردن ضررها، مانند تنظیم حد ضرر و تعیین حجم معاملات مناسب، اتخاذ کنند. برنامه‌ریزی مالی و تخصیص دارایی نیز، با توجه به میزان دراودان به شکل دقیق‌تری انجام می‌شود؛ چرا که سرمایه‌گذاران می‌توانند متناسب با پذیرش ریسک خود تصمیم بگیرند.
همچنین، دراودان معیاری حیاتی برای ارزیابی عملکرد استراتژی‌های مختلف معاملاتی است؛ استراتژی‌هایی که دراودان‌های بزرگ تولید می‌کنند، ریسک بیشتری دارند و ممکن است نیاز به بازبینی و اصلاح داشته باشند. در معاملات بلند مدت، کنترل دراودان به حفظ پایداری سرمایه و جلوگیری از زیان‌های جبران‌ناپذیر کمک می‌کند و معامله‌گران حرفه‌ای پیوسته این شاخص را زیر نظر دارند تا از رسیدن افت سرمایه به سطوح غیر قابل جبران جلوگیری کنند.
فرمول دراودان و ارزیابی افت سرمایه
فرمول کلی محاسبه دراودان به صورت درصدی به شکل زیر است:
که در این فرمول:
- Peak Value: بالاترین مقدار سرمایه در یک بازه زمانی مشخص (نقطه اوج)
- Trough Value: پایین‌ترین مقدار سرمایه پس از آن بالاترین نقطه (نقطه افت یا دره)
این فرمول میزان درصد کاهش سرمایه از نقطه اوج تا پایین ترین حد افت را نشان می دهد.
برای مثال، اگر سرمایه ای از 15 میلیون تومان به 12 میلیون تومان کاهش یابد، دراودان به صورت زیر محاسبه می شود:
انواع دراودان
انواع دراودان در سرمایه‌گذاری و معاملات، شامل چند دسته اصلی است که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند و در مدیریت ریسک نقش مهمی ایفا می‌کنند، از جمله:
دراودان مطلق (Absolute Drawdown)
این نوع دراودان، نشان‌دهنده افت سرمایه نسبت به مقدار اولیه سرمایه‌گذاری یا موجودی حساب است. به عبارت دیگر، دراودان مطلق بیان می‌کند که چقدر از سرمایه اولیه در طی دوره معاملات از دست رفته است. برای مثال اگر موجودی اولیه ده میلیون تومان باشد و به نه میلیون تومان کاهش یابد، دراودان مطلق یک میلیون تومان است. این نوع دراودان، به معامله‌گران محافظه‌کار کمک می‌کند تا متوجه شوند چقدر از سرمایه اصلی‌شان کاهش یافته است و معمولا در استراتژی‌های با ریسک پایین مدنظر قرار می‌گیرد.
دراودان نسبی (Relative Drawdown)
دراودان نسبی، افت سرمایه را نسبت به بالاترین میزان سرمایه (نقطه اوج) نشان می‌دهد و به صورت درصدی بیان می‌شود. مثلا اگر ارزش حساب از ده میلیون تومان به هفت میلیون تومان کاهش یابد، دراودان نسبی برابر با ۳۰٪ است. این نوع دراودان، برای سنجش میزان ریسک استراتژی‌های معاملاتی و مقایسه عملکرد آنها استفاده می‌شود و اهمیت بالایی در مدیریت سرمایه دارد.
دراودان حداکثری (Maximum Drawdown)
این نوع دراودان، بزرگ‌ترین افت سرمایه‌ای است که در طول یک دوره زمانی مشخص رخ داده است. به عبارتی، حداکثر میزان کاهش از نقطه اوج تا پایین‌ترین نقطه در یک بازه زمانی. این شاخص، نشان‌دهنده بدترین شرایطی است که سرمایه‌گذار یا معامله‌گر ممکن است آن را تجربه کند و معیار مهمی برای ارزیابی ریسک کلی و پایداری استراتژی است.
دراودان مبتنی بر زمان (Time-Based Drawdown)
این نوع دراودان، مدت زمانی را که سرمایه در پایین‌ترین سطح مانده است، بررسی می‌کند. اهمیت آن در این است که برخی سرمایه‌گذاران یا معامله‌گران، به سرعت بازیابی سرمایه حساس هستند. مثلا اگر سرمایه چهار ماه در حالت افت باقی بماند تا به نقطه اوج قبلی بازگردد، این مدت زمان دراودان مبتنی بر زمان نامیده می‌شود.
انتخاب استراتژی معاملاتی بر اساس دراودان
انتخاب استراتژی معاملاتی براساس دراودان، به معنای تطبیق میزان ریسک‌پذیری شخص با سطح افت سرمایه‌ای است که یک استراتژی ممکن است به همراه داشته باشد. این فرآیند، باعث می‌شود معامله‌گر یا سرمایه‌گذار با توجه به تحمل خود در برابر زیان، استراتژی مناسبی را برگزیده و از ضررهای بزرگ جلوگیری کند.
اغلب استراتژی‌ها بر اساس سطح دراودان، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- استراتژی محافظه‌کارانه (کم ریسک): در این نوع استراتژی، دراودان کمتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد است. معامله‌گرانی که اهل ریسک کمتر و هدفشان سودآوری پایدار و آهسته است، معمولا این نوع استراتژی را انتخاب می‌کنند. این استراتژی‌ها اغلب حجم معاملات کمتری دارند و سود کمتری به همراه دارند ولی ریسک کاهش سرمایه پایین‌تر است.
- استراتژی متعادل: این استراتژی‌های دراودان، حدود ۲۰ تا ۳۵ درصد دارند و تعادل بین ریسک و بازده را هدف قرار می‌دهند. این گروه، رایج‌ترین استراتژی‌ها در بازارهای مالی‌اند و مناسب کسانی است که می‌خواهند سود قابل توجهی کسب کنند اما حاضر به قبول ریسک متوسط نیز هستند.
- استراتژی پرریسک (تهاجمی): این استراتژی‌ها شامل معاملات با اهرم بالا و ریسک زیاد بوده و دراودان قابل قبول در آنها ممکن است تا ۵۰ درصد یا حتی بالاتر (مثلا استراتژی‌های مارتینگل تا ۷۰ درصد) برسد. این روش، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سودهای بزرگ با ریسک بالا هستند مناسب است؛ اما احتمال زیان‌های بزرگ نیز وجود دارد.
استفاده از دراودان در انتخاب استراتژی، به معامله‌گر کمک می‌کند تا استراتژی را انتخاب کند که با میزان تحملش برای مواجهه با زیان‌ها هماهنگ است. این موضوع همچنین به بهبود مدیریت سرمایه کمک می کند، چون وقتی می‌دانیم تا چه حد می‌توانیم افت حساب را تحمل کنیم، می‌توانیم حجم معاملات، حد ضرر و برنامه‌های خروج از بازار را بهتر تنظیم کنیم.
همچنین، شاخص دراودان کمک می‌کند تا عملکرد واقعی استراتژی در شرایط مختلف بازار ارزیابی شده و در صورت لزوم تغییر یا بهبود یابد. این امر، از تصمیمات هیجانی و بی‌برنامه جلوگیری می‌کند و راهکاری داده محور برای حفظ سرمایه و افزایش دوام در معاملات فراهم می‌آورد.
روش‌های کاهش دراودان
برای کاهش دراودان در سرمایه‌گذاری و معاملات، روش‌ها و تکنیک‌های متفاوتی وجود دارد که با پیروی از آنها، می‌توان از وقوع افت سرمایه شدید جلوگیری کرد و میزان ریسک را در حد قابل قبولی کنترل نمود. برخی از مهمترین این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- برنامه مدیریت ریسک هوشمندانه: کنترل دقیق ریسک در هر معامله، کلید اصلی کاهش دراودان است. از جمله برنامه‌هایی که برای مدیریت ریسک باید در نظر گرفته شود، تعیین حجم معامله متناسب با سرمایه حساب، محدود کردن درصد ریسک در هر معامله (معمولا زیر ۲٪) و استفاده از دستور حد ضرر (Stop Loss) است. حد ضرر باعث می‌شود زیان‌های احتمالی محدود شده و از افت زیاد سرمایه جلوگیری شود.
- استفاده درست از اهرم (لوریج): اهرم بالا ممکن است سود بالقوه را افزایش دهد اما ریسک زیان شدید را هم بیشتر می‌کند. کاهش یا استفاده مناسب از اهرم با سرمایه موجود، می‌تواند مانع از افزایش غیرمنطقی دراودان گردد.
- تنوع بخشی در معاملات: پخش سرمایه بر روی دارایی‌ها یا جفت ارزهای مختلف، ریسک تمرکز بر یک بازار خاص را کاهش می‌دهد و در صورت افت در یک دارایی، سایر دارایی‌ها ممکن است به تعادل حساب کمک کنند. این تنوع، باعث کاهش دامنه و شدت دراودان کلی می‌شود.
- پایبندی به یک استراتژی معاملاتی مشخص و منظم: داشتن یک برنامه معاملاتی دقیق با قوانین واضح برای ورود و خروج از معاملات، اجتناب از تصمیمات هیجانی و پایبندی به این استراتژی به صورت مستمر، باعث کاهش تاثیرات روانی افت سرمایه و کنترل بهتر دراودان می‌شود.
- محدود کردن تعداد معاملات باز به طور همزمان: باز کردن معاملات متعدد در وضعیت‌های نوسانی بازار، می‌تواند زیان را انباشته کند و باعث دراودان شدید شود. تمرکز بر کیفیت معامله‌ها و جلوگیری از بیش معامله، به کاهش افت سرمایه کمک می‌کند.
- تحلیل مستمر و آموزش: بررسی دقیق معاملات گذشته برای شناسایی نقاط ضعف، یادگیری از اشتباهات و ارتقا استراتژی‌های معاملاتی، باعث بهبود عملکرد و کاهش دراودان می‌گردد.
- استفاده از تکنیک‌های هجینگ (Hedging): هجینگ با باز کردن موقعیت‌های متضاد برای جبران ضررهای احتمالی، کمک به کنترل دراودان می‌کند؛ البته این روش نیازمند تجربه و برنامه ریزی دقیق است.
- تعیین استاپ لاس نزدیک به نقطه ورود: قربانی کردن حجم معاملات با تعیین حد ضرر نزدیک به نقطه ورود، باعث کنترل سریع افت سرمایه می‌شود و امکان کاهش شدت دراودان را فراهم می‌آورد.
- مدیریت روانشناسی معامله‌گری: کنترل هیجان و اجتناب از جبران سریع زیان‌ها با تصمیمات احساسی، یکی از عوامل مهم در مدیریت و کاهش دراودان به شمار می‌رود.
نتیجه گیری
افت سرمایه یا دراودان، یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم در مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری است که نشان می‌دهد یک استراتژی معاملاتی تا چه اندازه می‌تواند سرمایه شما را در معرض کاهش قرار دهد. بسیاری از معامله‌گران، تنها به سودآوری نگاه می‌کنند، اما واقعیت این است که میزان ضررهای احتمالی، به همان اندازه و حتی بیشتر اهمیت دارد.
با درک صحیح از دراودان و بررسی انواع آن، می‌توان عملکرد یک سیستم معاملاتی را واقعی‌تر سنجید و از انتخاب استراتژی‌های پرریسک و هیجانی جلوگیری کرد. همچنین به کارگیری روش‌هایی مثل تنوع بخشی به پرتفوی، مدیریت حجم معاملات و داشتن دید بلند مدت، به شکل چشمگیری می‌تواند افت سرمایه را کاهش دهد.
در نهایت، باید به خاطر داشت که دراودان دشمن سرمایه‌گذار نیست؛ بلکه ابزاری است که اگر آن را بشناسیم و درست استفاده کنیم، می‌تواند چراغ راه ما در تصمیم‌گیری‌های مالی باشد. موفقیت پایدار در بازارهای مالی نه در بیشترین سود؛ بلکه در کمترین افت سرمایه و بیشترین ماندگاری است.
نظرات
نظر ثبت شده، نظر تو چیه؟